تاریخ ایران
گسترش کالبدی شهر مشهد در دوره استانداری پاکروان

حمزه کاوسی؛ منیره کاظمی راشد؛ سید حسین رئیس السادات؛ شهرزاد ساسانپور

دوره 17، شماره 1 ، آذر 1401، ، صفحه 115-156

https://doi.org/10.22034/fakh.2022.346943.1550

چکیده
  شهر مشهد در بین سال‌های 1313 تا 1320ش. و در دوره استانداری فتح‌الله پاکروان دچار تغییرات زیادی ‌شد. مقاله حاضر حول این تحولات به این پرسش اساسی پاسخ می‌دهد که اقدامات عمرانی پاکروان چه نقشی در تغییرات فضای شهری مشهد داشته است. بحث اصلی بر تأسیس اماکن جدید و تعدد آن در شهر مشهد تمرکز دارد؛ با این واقعیت که نوعی جهش یا تکامل را در توسعه اماکن ...  بیشتر

تاریخ ایران
بررسی کارکردهای تجارتخانه‌های مشهد در عصر پهلوی با تکیه بر کارکردهای فرهنگی آن‌ها

فائزه فاطمی؛ زهرا علیزاده بیرجندی؛ مجتبی خلیفه

دوره 16، شماره 4 ، شهریور 1401، ، صفحه 165-192

https://doi.org/10.22034/fakh.2022.336759.1544

چکیده
  یکی از موضوعات مهم شایان توجه در مطالعات تاریخ محلی خراسان، پژوهش در باب تاریخ اقتصادی خراسان است. با توجه به اهمیت این‌گونه پژوهش‌ها، مقاله حاضر به بررسی تجارتخانه‌های مشهد در عصر پهلوی اختصاص دارد. بر اساس اهداف پژوهش در این مقاله فعالیت‌های تجاری تجارتخانه‌های مشهد و کارکردهای مختلف تجار و نیز تبیین کارکردهای فرهنگی تجارتخانه­های ...  بیشتر

جامعه شناسی
نقش ابعاد هویت اجتماعی در احساس امنیت دبیران مدارس دوره متوسطه دوم شهر مشهد

محمد حسن شربتیان؛ جواد جهانشیری؛ محمد قاسمی

دوره 16، شماره 3 ، خرداد 1401، ، صفحه 93-128

https://doi.org/10.22034/fakh.2022.304567.1503

چکیده
  احساس تعلق به یک "ما"ی واحد جمعی در ابعاد مختلف، موجب شکل­گیری نوعی وفاق و همبستگی در جهت اجرای نظم و نبود خطر و ایجاد جامعه امن می‌شود و زندگی اجتماعی را به سمت آسایش و آرامش سوق می­دهد. پژوهش حاضر به نقش ابعاد هویت اجتماعی با احساس امنیت می‌پردازد و از نظریه گیدنز برای تبیین رابطه بین متغیرها استفاده‌ می­کند. رویکرد کمّی مبتنی ...  بیشتر

تاریخ
بررسی پیشینه تاریخی و سیر تطور جمعیت شیر و خورشید ایران (با تکیه بر کارکرد شعبات آن در خراسان)

الهام ملک زاده؛ سمیه پورسلطانی

دوره 16، شماره 2 ، دی 1400، ، صفحه 123-142

https://doi.org/10.22034/fakh.2021.292585.1476

چکیده
  جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، یکی از نخستین مؤسسات خیریه در ایران است که نخستین تلاش­ها برای شکل­گیری آن به دوره قاجار بازمی­گردد. این جمعیت در بخش­های مختلف خدماتی، درمانی، آموزشی، اجتماعی و فرهنگی، درون مرزی و برون مرزی با هدف تسکین­بخشیدن به آلام انسان­ها، برقراری صلح پایدار و همچنین حمایت از سلامت انسان­ها بدون درنظرگرفتن ...  بیشتر

بررسی مؤلفه های سواد سلامت شهروندان شهر مشهد مبتنی بر رویکرد سلامت محور

محمد حسن شربتیان؛ فهیمه آذرنیا

دوره 15، شماره 3 ، خرداد 1400، ، صفحه 83-118

https://doi.org/10.22034/fakh.2021.265114.1441

چکیده
  توانمندی در به­دست­آوردن، تحلیل و فهم اطلاعات بهداشتی که فرد نیاز دارد تا در مورد مسائل سلامتی خود مشارکت نماید و تصمیم‌های درستی بگیرد، "سواد سلامت" تعریف می­شود. هدف از نوشتار حاضر، ارزیابی وضعیت سواد سلامت و مؤلفه­های آن در شهر مشهد است. مبانی نظری سلامت­محور کاکرهام، متأثر از فرصت­ها و انتخاب در زندگی، جهت برخورداری ...  بیشتر

گونه‌شناسی الگوهای معاصر مسکن روستایی و ارتباط آن با اقلیم (مطالعه موردی: روستای کَنگ مشهد)

فرزانه بی مکر؛ رضا میرزایی؛ سید مهدی مداحی؛ احمد حیدری

دوره 15، شماره 1 ، آذر 1399، ، صفحه 7-30

https://doi.org/10.22034/fakh.2021.226541.1398

چکیده
  امروزه شناخت معماری مسکن روستاها حائز اهمیت می­باشد، زیرا الگوهای فضایی معماری آنها در تعامل با اقلیم و محیط شکل گرفته و دارای رابطه تنگاتنگی با خصوصیات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ساکنین خود می­باشند. این مطالعه در نظر دارد، به بررسی مسکن روستای کَنگ واقع در شهر مشهد، به­عنوان یک مجموعه آمیخته با طبیعت بپردازد، زیرا تفاوت ...  بیشتر

عوامل مؤثر بر نوع انتخاب نمایش در مخاطبان تئاتر (مورد مطالعه: شهر مشهد)

مسعود تقی آبادی؛ حمید تقی آبادی

دوره 14، شماره 4 ، شهریور 1399، ، صفحه 33-66

https://doi.org/10.22034/fakh.2021.222684.1393

چکیده
  این مقاله به مطالعه‌ مخاطبان تئاتر و عوامل مؤثر بر انتخاب آن در بین ایشان به روش پیمایشی می‌پردازد. جمعیت آماری مقاله، شامل کلیه‌ی افرادی است که در شش‌ماهه‌ دوم سال 1397 از سایت "مشهدگیشه" یا به‌صورت حضوری اقدام به تهیه‌ی بلیط نموده‌اند. نمونه­گیری نیز به روشی تصادفی ساده در میان پاسخ‌گویان انجام گردیده که با استفاده از فرمول ...  بیشتر

مقبره گنبدسبز؛ عرصه تجلی میراث معماری صفویه در مشهد مقدس

علی زارعی؛ حسین کوهستانی اندرزی

دوره 12، شماره 3 ، خرداد 1397، ، صفحه 119-146

چکیده
  بقاع متبرکه و اماکن آرامگاهی همواره از جایگاه ویژه ای در معماری ایران برخوردار بوده اند. یکی از مهم ترین عناصر و پدیده های معماری دوره صفویه در مشهد، بنای آرامگاهی گنبدسبز می باشد. نفاست و ویژگی های هنری و معماری بنای مذکور که جلوه ای خاص به آن بخشیده است از جنبه های گوناگون تاریخی، هنری، مذهبی و اجتماعی قابل بحث و بررسی می باشد. ...  بیشتر

مطالعه تأثیر سرمایه فرهنگی و مؤلفه های آن بر سبک تغذیه ای شهروندان شهر مشهد

المیرا عرفانیان قصاب؛ محمد حسن شربتیان

دوره 11، شماره 4 ، شهریور 1396، ، صفحه 127-156

چکیده
  سبک تغذیه یکی از ابعاد سبک زندگی است که شیوه و روش تغذیه ی افراد در زندگی روزمره را شامل می شود که این سبک از زندگی، متأثر از سرمایه فرهنگی است. هدف اصلی این نوشتار، رابطه بین سبک تغذیه با سرمایه ی فرهنگی شهروندان شهر مشهد است به عبارت دیگر، در این پژوهش ابعاد مصرف مواد غذایی، تدارکات غذا، نوع خوردنی ها، زمان صرف غذا، مکان غذا خوردن، ...  بیشتر

بازتاب اوضاع اجتماعی ـ فرهنگی خراسان در آثار روشنفکران قفقازی؛ مطالعه موردی: مجله ملانصرالدین

فرهاد دشتکی نیا

دوره 11، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 33-49

چکیده
  خراسان عصر مشروطه، یکی از ایالت هایی بود که اوضاع اجتماعی، فرهنگی و اخبار تحولات آن در شماره های مختلف مجله ی ملانصرالدین (1285ـ1310ش.) در قالب های مختلفی چون مقاله، سرمقاله، خبر و کاریکاتور بازتاب می یافت. یکی از مهمترین بخش های مجله ی ملانصرالدین که داده های در خور اعتنایی برای مطالعه ی تاریخ اجتماعی و فرهنگی خراسان در دوره ی ...  بیشتر

بررسی تفاوت نگرش مردان و زنان عضو شوراهای اجتماعی محلات مشهد در شاخص‌های منتخب سرمایه اجتماعی

سید هادی زرقانی؛ محسن حجازی جوشقانی

دوره 10، شماره 4 ، شهریور 1395، ، صفحه 65-91

چکیده
  تشکیل شورای اجتماعی محلات از مؤثرترین عوامل مداخله شهروندان در مدیریت شهری مشهد می باشد. بدیهی است که فرصت مشارکت باید برای زنان و مردان به صورت یکسان و عادلانه فراهم شود، اما نابرابر بودن تعداد مردان عضو شورا در مقابل زنان، حاکی از عدم استفاده لازم از زنان می باشد که مهم ترین دلیل آن می تواند بی اعتمادی شهرداری به عملکرد و توانمندی ...  بیشتر

مطالعه جامعه‌شناختی شاخص‌های احساس بهزیستی اجتماعی شهروندان شهر مشهد

محمد حسن شربتیان؛ پویا طوافی

دوره 10، شماره 4 ، شهریور 1395، ، صفحه 115-137

چکیده
  هدفمقاله حاضر مطالعه تطبیقی شاخص به زیستی اجتماعی شهروندان مشهد در سال 1394 بوده است. چارچوب نظری با تأکید بر اندیشه کییز مورد مطالعه قرارگرفته شده است. روش شناسی این تحقیق پیمایشی و توصیفی بوده است. جامعه آماری شامل شهروندان 15 تا 64 ساله ساکن در سه منطقه بالا، پایین و متوسط شهری در شهر مشهد است که حجم نمونه طبق فرمول کوکران کمی 660 نفر ...  بیشتر

سنجش سرمایه اجتماعی در محلات شهر مشهد (مطالعه موردی محلات منطقه3)‏

محسن انصاری ارجمند؛ سید مصطفی حسینی؛ گلشن کاویان پور

دوره 10، شماره 3 ، خرداد 1395، ، صفحه 7-30

چکیده
  یکی از مفاهیم مطرح در حوزه مطالعات اجتماعی و شهری، موضوع سرمایه اجتماعی است که در دهه های اخیر به عنوان یکی از مهم ترین شاخصه های رشد و توسعه اجتماعی مطرح است به طوری که امروزه، مؤلفه های سرمایه اجتماعی از قبیل مشارکت، آگاهی، انسجام، اعتماد و شبکه اجتماعی نه تنها در یک جامعه توسعه را به دنبال خواهد داشت؛ بلکه وجود این مؤلفه ها ...  بیشتر

تطبیق معماری با اقلیم بر اساس شاخص های حرارتی نمونه موردی: اقلیم سرد و خشک مشهد

سعید کامیابی؛ ندا میرزائی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 119-141

چکیده
  از آغاز تاریخ، بشر تحت تأثیر اقلیم قرار داشت و به همین دلیل، انسان اولین پناهگاه را به منظور حفاظت در برابر عناصر اقلیمی بنا نمود. با گذشت زمان و پیشرفت فناوری بسیاری از کشورها، از جمله ایران، سعی نمودند با معماری همساز با اقلیم، فضای آسایش ایجاد کنند. معماری و اقلیم، دو سیستم انسان ساخت و طبیعی هستند که تأثیرگذاری تنگاتنگی بر یکدیگر ...  بیشتر

بررسی شکلی و محتوایی روزنامه خورشید (دوره مشروطیت)

محمد بیطرفان

دوره 8، شماره 4 ، بهمن 1393، ، صفحه 7-33

چکیده
  انقلاب مشروطیت فضای مناسبی جهت تسریع انتقال اخبار و بعضاً رشد آگاهی های عمومی به ارمغان آورد. از این رو، روزنامه‌های آزاد یکی از مهم ترین دستاوردهای انقلاب مشروطیت بود. این جستار دو هدف عمده را دنبال می کند. یکی بررسی شکلی روزنامه هم چون نوع چاپ، کاغذ، ساختار روزنامه و ...، دیگری بررسی و تحلیل مسائل عمده سیاسی و اجتماعی ایالت خراسان. ...  بیشتر

بررسی رابطه بین اعتماد اجتماعی و رضایت شغلی معلمان شهر مشهد

مسعود حاجی زاده میمندی؛ سیدمحمود لعل سجادی

دوره 8، شماره 4 ، بهمن 1393، ، صفحه 35-58

چکیده
  تعریف رضایت شغلی به اختصار عبارت از نگرش مثبت و خوشایند فرد به شغل خود می باشد. برای تحقق اهداف سازمان‌های مختلف موجود در جامعه لازم است که کارکنان آن از رضایت شغلی مطلوبی برخوردار باشند و معلمان به عنوان یک قشر فرهنگی که نقشی تعیین‌کننده در تربیت نیروی انسانی و هم چنین ارتقای فضای فرهنگی- اجتماعی جامعه به عهده دارند؛ برای ایفای نقش ...  بیشتر

اهمیت اسناد آرشیوی در پژوهش‌های تاریخ محلی خراسان (اسناد آستان قدس رضوی درباره جنگ جهانی دوم)

ابوالفضل حسن آبادی

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1392، ، صفحه 57-84

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.154517

چکیده
     آرشیوهای محلی از منابع مهم اطلاعاتی در تحقیقات تاریخی هستند و میزان غنای این آرشیوها، ارتباط مستقیمی با افزایش پژوهش های تاریخی در یک منطقه دارند. در این مقاله، ابتدا تعریفی از تاریخ محلی و جنبه های مختلف آن ارائه می گردد. در ادامه با انتخاب جنگ جهانی دوم به عنوان یک موضوع مورد مطالعه آرشیوی، به جایگاه آرشیوهای محلی منطقه ای ...  بیشتر

علوم تربیتی و روانشناسی
پیش بینی رضایت شغلی زنان شاغل در مشاغل خدماتی غیر دولتی مشهد

علی اکبر مجدی؛ امید رضایی؛ سیمین برادران

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1392، ، صفحه 115-138

https://doi.org/10.22034/fakh.2014.154521

چکیده
  امروزه اهمیت رضایت شغلی در بهره وری نیروی انسانی در مشاغل مختلف، بر کسی پوشیده نیست و بخشی از این نیروی انسانی را زنان تشکیل می دهند که بررسی مسائل آنان شایسته توجه است. هدف از این مطالعه، بررسی میزان رضایت شغلی زنان شاغل در خدمات غیردولتی مشهد و همچنین مشخص کردن عوامل مؤثر بر آن می باشد. روش به کار رفته در این تحقیق، از نوع توصیفی- همبستگی ...  بیشتر

تاریخ اسلام
بررسی روند ساخت خط تلگراف مشهد - بیرجند - سیستان و مشکلات آن در سال های 1319-1323 هجری قمری

علی نجف زاده؛ محمدحسن الهی زاده

دوره 7، شماره 2 ، دی 1391، ، صفحه 149-182

https://doi.org/10.22034/fakh.2013.156285

چکیده
  خطوط تلگراف یکی از مهم ترین و سریع ترین وسایل ارتباط همگانی در دوره قاجار بود. با تأسیس تلگراف خانه در نقاط مختلف دور و نزدیک، اخبار و گزارش ها سریع تر مبادله شد و تصمیم گیری ها و واکنش ها سریع انجام گرفت. خط تلگراف در شرق ایران ابتدا در سال 1293ق. به مشهد رسید و سپس شاخه های فرعی آن به سرخس، سیستان و درگز کشیده شد و نقاط مرزی و دورافتاده ...  بیشتر