نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی علوم سیاسی دانشگاه بیرجند

2 استادیار علوم سیاسی دانشگاه بیرجند

3 دانش آموخته کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه بیرجند

چکیده

ادبنامه و شهریار را میتوان دو اثری دانست که در آنها توصیههایی به پادشاه از سوی اندیشمندانی به دور از عرصه قدرت شده است. اولین اثر، از سوی نزاری قهستانی در ایران عصر مغول و توسط ادیبی طرد شده از دربار آل کرت و دومی توسط ماکیاولی، فیلسوف ایتالیایی و مورد غضب نظام سیاسی بیزانس، نگاشته شد. بهرغم تفاوت زمانی و محیطی، عزلت سیاسی، دلگیری از صاحبان قدرت و سودای بازگشت به قدرت از جمله دغدغههای اساسی نگارندگان بوده است که سبب شکلگیری نگاه مشابهی به عرصهی سیاست از سوی این دو اندیشمند شده است. در این نوشتار تلاش میشود با روش هرمنوتیک اسکینر و با تأکید بر تأثیر زمینههای اجتماعی و سیاسی ظهور متن، به تحلیل نحوه نگرش به مفهوم سیاست در ادبنامه و شهریار پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

- آمیگه، فیلیپ (1366). عصر زرین دیپلماسی: درس‌های عملی دیپلماسی. ترجمه  کاظم شیوا رضوی. تهران: پیک ایران.
- ابوجمال، نادیا (1389). اسماعیلیان پس از مغول. ترجمه محمود رفیعی. تهران: هیرمند.
- اسکینر، کوئینتن (1372). ماکیاولی. ترجمه عزت الله فولادوند. تهران: طرح نو.
- بای بوردی، چنگیز غلام علی (1370). زندگی و آثار نزاری. ترجمه مهناز صدری. تهران: علمی.
- بهنام فر، محمد؛ کشاورز، سمیه (1393). "بررسی تطبیقی زندگی و آثار نزاری و متنبی". در: مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. گردآوری محمد بهنام فر. بیرجند: چهاردرخت: 405-424.
- پالمر، ریچارد (1377). علم هرمنوتیک. ترجمه حنایی کاشانی. تهران: هرمس.
- پورجوادی، نصرالله (1385). مثنوی روز و شب. تهران: نی.
- پولادی، کمال (1393). تاریخ اندیشه سیاسی در غرب از سقراط تا ماکیاولی. تهران: نشر مرکز.
- تنهایی، نرگس؛ زنگویی، علی (1393). "بازتاب اوضاع سیاسی - اجتماعی قهستان در آثار حکیم نزاری" در: مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. گردآوری محمد بهنام فر. بیرجند: چهاردرخت: 220-235.
- جهانبگلو، رامین (1387). ماکیاولی و اندیشه رنسانس. تهران: نشر مرکز.
- حقیقت، صادق (1376). روش شناسی علوم سیاسی. قم: دانشگاه مفید.
- حمیدی، سمیه؛ خسروی زارگز، مسلم؛ فرزانه پور، حسین (1393). "واکاوی تعریف قدرت سیاسی از منظر ادب نامه حکیم نزاری قهستانی (از زین به زمین). " در: مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. گردآوری محمد بهنام فر. بیرجند: چهاردرخت: 2505-2518.
- درخشه، جلال (1390). نیکولو ماکیاولی. تهران: دفتر برنامه ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی.
- دورانت، ویل (1373). تاریخ تمدن: رنسانس، ج5. ترجمه صفدر تقی زاده و ابوطالب صارمی. تهران: علمی و فرهنگی.
- ردهد، برایان (1373). اندیشه سیاسی از افلاطون تا ناتو. ترجمه مرتضی کاخی و اکبر افسری. تهران: آگاه.
 - روشن، امیر (1387). "کوئنتین اسکینر و هرمنوتیک قصدگرا در اندیشه سیاسی". رهیافت های سیاسی و بین المللی، ش 14 (تابستان): 11 - 35.
- سنچولی، احمد؛ کشاورزی، کبری (1393). "بررسی و تحلیل درون مایه های امثال و حکم در ادب نامه حکیم نزاری" در: مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. گردآوری محمد بهنام فر. بیرجند: چهاردرخت: 604-618.
- صفا، ذبیح الله (1366). تاریخ ادبیات در ایران، ج2، بخش 3. تهران: فردوس.
- صمصامی، شیرین (1393)."جامعه شناسی سیاسی حکیم نزاری و ماکیاولی (با نگرشی بر ادب نامه و شهریار)" در: مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. گردآوری محمد بهنام فر. بیرجند: چهاردرخت: 1075-1093.
- عزیزی، محسن (1384). تاریخ عقاید سیاسی از افلاطون تا ماکیاولی. تهران: دانشگاه تهران.
- غلامی، علی محمد (1393). "نزاری قهستانی؛ از وزارت تا فلاحت". در: مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. گردآوری محمد بهنام فر. بیرجند: چهاردرخت: 2262-2286.
- فاستر، مایکل (1358). خداوندان اندیشه سیاسی، ج 1. ترجمه جواد شیخ الاسلامی. تهران: امیرکبیر.
- کاری، پاتریک؛ زارات، اسکار (1378). ماکیاولی. ترجمه علی معظمی جهرمی. تهران: نشر شیرازه.
- کلوسکو، جورج (1393). تاریخ فلسفه سیاسی از ماکیاولی تا منتسکیو، ج3. ترجمه خشایار دیهیمی. تهران: نشر نی.
- کمال زاده، محمد؛ مهاجر، میثم (1390). ماکیاولی. تهران: قلم نو.
- لامعی گیو، احمد؛ اسدزاده، زهره (1393). "شرح احوال و دقایق افکار و آثار حکیم نزاری قهستانی". در: مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. گردآوری محمد بهنام فر. بیرجند: چهاردرخت: 220-235.
- ماکیاولی، نیکولو (1388). شهریار. ترجمه داریوش آشوری. تهران: آگاه.
- متوسلی، نعیمه؛ حسینی کازرون، احمد (1393). "حکیم نزاری قهستانی (زندگی، تعلیم، تربیت، شعر، تصوف مذهب)". در: مجموعه مقالات همایش ملی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی. گردآوری محمد بهنام فر. بیرجند: چهاردرخت:1740-1747.
- منوچهری، عباس (1380). هرمنوتیک، دانش و رهایی. تهران: بقعه.
- موسکا، گائتانو؛ گاستون، بوتو (1370). تاریخ عقاید و مکتب‌های سیاسی از عهد باستان تا امروز. ترجمه حسین شهیدزاده. تهران: مروارید.
- نزاری قهستانی، سعدالدین محمد (1392). ادب نامه. به کوشش محمود رفیعی. تهران: هیرمند.
- نوذری، حسنعلی؛ پورخداقلی، مجید (1389). "روش شناسی مطالعه اندیشه سیاسی: متدولوژی کوئنتین اسکینر". علوم سیاسی، ش 11 (تابستان): 95 - 119.
- Tully, James (1988). Meaning and Context: Quentin Skinner and His Critics. New Jersey: Princeton university press.