نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیای سیاسی عضو هیات علمی گروه جغرافیا دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری از دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تشکیل شورای اجتماعی محلات از مؤثرترین عوامل مداخله شهروندان در مدیریت شهری مشهد می باشد. بدیهی است که فرصت مشارکت باید برای زنان و مردان به صورت یکسان و عادلانه فراهم شود، اما نابرابر بودن تعداد مردان عضو شورا در مقابل زنان، حاکی از عدم استفاده لازم از زنان می باشد که مهم ترین دلیل آن می تواند بی اعتمادی شهرداری به عملکرد و توانمندی بانوان باشد. لذا در این پژوهش، دو شاخص سرمایه اجتماعی شامل اعتماد اعضای شورا به سایر اعضاء، اعتماد اعضاء به اثربخشی شورا و هم چنین دو شاخص تمایل به مشارکت اعضای شورا و احساس تعلق به محله در بین اعضای 12 شورای اجتماعی منطقه 9 مشهد مورد بررسی قرار گرفت. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش های اسنادی و ابزار پرسش نامه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق، کلیه اعضای شوراهای اجتماعی محلات منطقه 9 شهرداری مشهد بوده و نمونه آماری این تحقیق نیز شامل تمامی اعضای شوراهای اجتماعی محلات فوق می باشد. برای تجزیه  و تحلیل داده ها و تولید اطلاعات مورد نیاز از آماره های توصیفی و دستور فراوانی و برای مقایسه میانگین ها از آزمون من- ویتنی استفاده شده است. با تحلیل داده ها تفاوت معناداری در نگرش زنان و مردان به شاخص های منتخب دیده نشد. لذا با توجه به نتایج این تحقیق، چنین برداشت می شود که عدم اعتماد کافی به بانوان برای عضویت در شوراهای اجتماعی محلات، توجیه قابل قبولی ندارد و بدیهی است که به علت حضور بیشتر بانوان در محله  و شناخت بیشتر در کمبودهای محله توسط آنان، حضور بانوان نتایج مثبتی برای کارایی شورا به همراه خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

- خواجه نوری، بیژن؛ مقدس، علی اصغر (1386). "جهانی شدن و سرمایه اجتماعی زنان". مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال پنجم، ش12 (پاییز و زمستان): 131-154.##- پاتنام، رابرت (1380). دموکراسی و سنت های مدنی. ترجمه محمدتقی دلفروز. تهران: روزنامه سلام.##- رحمانی، بیژن؛ مجیدی، بتول (1388). "عوامل مؤثر بر مشارکت زنان در حفظ محیط زیست شهری با تأکید بر نگرش اکوفمینیستی (مطالعه ی موردی: مناطق 6 و 8 شهرداری تهران)". فصلنامه جغرافیایی آمایش، دوره دوم، ش 7 (زمستان): 15-38.##- رضوی، محمدمحسن؛ حجازی جوشقانی، محسن (1390). "سرمایه اجتماعی و توسعه محله ای (نمونه موردی: محلات طلاب مشهد). در: مجموعه مقالات برگزیده دومین همایش سراسری دانشجویان جغرافیا. گردآوری دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران. تهران: دانشگاه تهران. 1-8.##- زرقانی، سیدهادی؛ حجازی جوشقانی، محسن (1392). طرح اینترنشیپ شورای اجتماعی محلات و تأثیر آن بر توسعه محله ای. مشهد: شورای اسلامی شهر مشهد، مرکز پژوهش.##- شوراهای اجتماعی محلات مشهد مقدس. دبیرخانه (1391). آشنایی با شوراهای اجتماعی محلات مشهد مقدس. مشهد: شهرداری مشهد، معاونت فرهنگی و اجتماعی.##- صداقتی فرد، مجتبی؛ ارجمند، الهام (1389). "انگیزه های زنان ایرانی از شرکت در فعالیت های اجتماعی پژوهشی در شناسایی عامل های مؤثر بر مشارکت زنان (مطالعه موردی: زنان 20 تا 34 سال شهر سمنان)". فصلنامه ی زن و جامعه، دوره یکم، ش2 (تابستان): 97-122.##- عبداللهی، محمد (1383). "زنان و نهادهای مدنی؛ مسائل، موانع و راهبردهای مشارکت مدنی زنان در ایران". مجله جامعه شناسی ایران، دوره پنجم، ش2 (تابستان): 63-99.##- علی پور، پروین؛ زاهدی، محمدجواد؛ شیبانی، ملیحه (1388). "اعتماد و مشارکت (بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در شهر تهران)". مجله جامعه شناسی ایران، دوره دهم، ش2 (تابستان):  109-135.##- ستاره فروزان، آمنه؛ بیگلریان، اکبر (1382). "زنان سرپرست خانوار: فرصت ها و چالش ها". فصلنامه پژوهش زنان، دوره یکم، ش 5 (بهار): 35-58.##- لهسائی زاده، عبدالعلی (1380). "عوامل مؤثر بر نگرش مردان نسبت به نقش زنان در جامعه (مطالعه موردی: شهر شیراز). مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز". دوره شانزدهم، ش 2 (بهار): 99-130.##- ملک محمدی، ایرج؛ حسینی نیا، غلامحسین (1379). "انگیزه های مشارکت زنان روستائی در برنامه های آموزشی و ترویجی در استان فارس". مجله علوم کشاورزی ایران، دوره سی و یکم، ش 1 (بهار): 39-53.##- ملکی، امیر (1384). "نگرش جوانان نسبت به مشارکت زنان در سطح برگزیدگان سیاسی". نامه علوم اجتماعی، دوره بیست و پنجم، ش 25 (بهار): 225-257.##- وثوقی، منصور؛ یوسفی آقابین، افسانه (1384). "پژوهشی جامعه شناختی در زمینه مشارکت اجتماعی زنان روستایی روستای آغکند شهرستان میانه". نامه علوم اجتماعی، دوره یازدهم، ش 3، پیاپی 25 (بهار): 195-224.##- همتی، رضا؛ مکتوبیان، مریم (1392). "بررسی وضعیت نابرابری جنسیتی در میان کشورهای منتخب خاورمیانه با تأکید بر جایگاه ایران". پژوهش نامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، پیاپی 8 (پاییز و زمستان): 115-142.##
- Hollsopple, C.; Joshi, K. (2000). “An Investigation of Factors that Influence the Management of Knowledge in Organization”. Journal of Strategic Information Systems, Vol. 9, Issues. 2–3: 235–261##.