جغرافیای طبیعی
محمود فال سلیمان؛ جواد میکانیکی؛ حسین سنجری
چکیده
کشور ما به دلیل قرارگیری در کمربند خشک عرضهای جغرافیایی نیمکره شمالی به طور پیوسته از خشکسالی، خشکی و کمآبی رنج میبرد. هر چند حدود دو سوم از پهنه جغرافیایی کشور در عرصه مناطق خشک واقع شده، ولی در دو دهه اخیر گسترش خشکسالی و کمآبی تمام کشور را تحت تأثیر قرار داده است. به طوری که این مسأله از دغدغههای مهم سیاستگذاران و برنامهریزان ...
بیشتر
کشور ما به دلیل قرارگیری در کمربند خشک عرضهای جغرافیایی نیمکره شمالی به طور پیوسته از خشکسالی، خشکی و کمآبی رنج میبرد. هر چند حدود دو سوم از پهنه جغرافیایی کشور در عرصه مناطق خشک واقع شده، ولی در دو دهه اخیر گسترش خشکسالی و کمآبی تمام کشور را تحت تأثیر قرار داده است. به طوری که این مسأله از دغدغههای مهم سیاستگذاران و برنامهریزان گردیده که آثار مقابله با آن بهوضوح در فصول مختلف برنامههای توسعه کشور در دو دهه اخیر مشهود است. تهیه و تنطیم روشهای مقابله با خشکسالی و کمآبی و تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی و اجتماعی آن نیازمند شناخت اثرات خشکسالیها در پهنههای متفاوت جغرافیایی است. این تحقیق محدودهای از بستر جغرافیایی شرق کشور در استان خراسان جنوبی را به عنوان منطقه مورد مطالعه اثرسنجی آثار اجتماعی خشکسالی بر فضاهای روستایی را مورد بررسی قرار داده است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ روش و ماهیت توصیفی-تحلیلی و از لحاظ جمع آوری دادهها اسنادی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری تحقیق را 153 روستای بخش شوسف شهرستان نهبندان تشکیل میدهند که از این میان 38 روستا به عنوان جامعه نمونه انتخاب، و کار پرسشگری از 262 منتخب در این روستاها صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل دادههای مورد لزوم از نرم افزارهای آماری SPSS و EXCEL و جهت پردازش دادهها از آزمونT تک نمونهای استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد خشکسالی در بعد اجتماعی موجب افزایش مهاجرت، افزایش فعالیت های غیرقانونی، فقر و وابستگی بیشتر روستاییان به سازمانهای حمایتی شده است. از این رو، برای مقابله با پیامدهای خشکسالی باید روشهایی همسو با شرایط منطقهای از ابعاد زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی اتخاذ نمود.
جغرافیای طبیعی
محمدجواد قلی نیا؛ اسدا.. زمانی پور؛ کمال غوث
چکیده
علی رغم نیاز روزافزون جوامع روستایی به کاربرد فناوری جدید، پذیرش فناوری در روستاها بسیار اندک است. در حال حاضر، در بسیاری از کشورهای جهان مدیریت منابع کشاورزی در دست افرادی است که در کشورهای غربی آموزش دیدهاند، لذا آشنا شدن این مدیران با ریشههای فرهنگی و محیطی نظامهای بومی مدیریت منابع، تا حد زیادی از اشتباهات آتی جلوگیری ...
بیشتر
علی رغم نیاز روزافزون جوامع روستایی به کاربرد فناوری جدید، پذیرش فناوری در روستاها بسیار اندک است. در حال حاضر، در بسیاری از کشورهای جهان مدیریت منابع کشاورزی در دست افرادی است که در کشورهای غربی آموزش دیدهاند، لذا آشنا شدن این مدیران با ریشههای فرهنگی و محیطی نظامهای بومی مدیریت منابع، تا حد زیادی از اشتباهات آتی جلوگیری خواهد کرد. بنابراین مصلحان روستایی به عنوان کسانی که در امر توسعه روستایی نقش دارند اگر به این دانش بومی که با ساختارهای روستایی هماهنگ است، توجه کنند، با انطباق آن با شرایط جدید میتوانند گامهای مؤثری در توسعه روستایی بردارند. نتایج این مقاله که با استفاده از روش کیفی " نظریه بنیانی" به دست آمده سعی دارد تا یک جنبه از دانش بومی باغداران خراسان جنوبی، در تولید محصول زرشک را که عامل اساسی در حیات باغداران خراسان جنوبی است، مورد بررسی قرار دهد، و برای این منظور مطالعه دانش بومی زرشک کاران در مناطقی از استان خراسان جنوبی که از کشت این گیاه برخوردار هستند، صورت گرفت. نتایج این اطلاعات، حاکی از تنوع عملیات باغی و موارد مصرف این محصولات در میان تولید کنندگان است که خود میتواند عامل موفقیت آنها در تولید این گیاه باشد.
جغرافیای طبیعی
محمود مرادی؛ سمیه خاتمی
چکیده
شرایط اقلیمی نامساعد و خشکسالیهای دورهای یکی از علل آسیب پذیری نواحی روستایی محسوب می شود. روستای خور نیز که در ناحیه بیابانی ایران واقع شده، از این شرایط متأثر گردیده و از آن جهت که دارای بافت تاریخی با ارزش میباشد، لزوم توجه به آن بیشتر احساس میشود چرا که گردشگری روستایی میتواند علاوه بر حفظ آثار تاریخی، باعث بدست آوردن ...
بیشتر
شرایط اقلیمی نامساعد و خشکسالیهای دورهای یکی از علل آسیب پذیری نواحی روستایی محسوب می شود. روستای خور نیز که در ناحیه بیابانی ایران واقع شده، از این شرایط متأثر گردیده و از آن جهت که دارای بافت تاریخی با ارزش میباشد، لزوم توجه به آن بیشتر احساس میشود چرا که گردشگری روستایی میتواند علاوه بر حفظ آثار تاریخی، باعث بدست آوردن درآمدهای ثانویه برای خانوار روستایی شده و زمینه را برای رشد اقتصادی فراهم آورد. نوشتار حاضر با هدف بررسی نقش گردشگری در توسعه روستایی و با تکیه بر مدل SWOT [1]، به تحلیل قابلیتهای گردشگری در روستای خور پرداخته است. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی میباشد. جهت بررسیهای میدانی30 درصد از خانوار ساکن روستای خور به تعداد 50 خانوار و نیز تعدادی از کارشناسان حوزه گردشگری به عنوان نمونه انتخاب شدهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد که وجود جاذبههای تاریخی و بافت سنتی در روستای خور با هدایت مدیریت محلی و نیز مشارکت روستائیان بویژه زنان در توسعه فعالیتهای تولیدی - صنایع دستی و... و ارائه خدمات مورد نیاز گردشگران، میتواند زمینه توسعه روستایی را فراهم سازد.
جغرافیای طبیعی
محمد شریفی تهرانی؛ جواد یوسفی
چکیده
گردشگری فرهنگی همواره از جمله گونههای اصلی گردشگری در ایران و به طور کلی کشورهای در حال توسعه محسوب میشود. با این وجود، دیدگاه فراگیری در میان کارشناسان نسبت بهگونههای مختلف آن وجود ندارد. بهطور دقیقتر، در منابع مختلف اختلاف نظرهایی در رابطه با قلمداد کردن گردشگری بومشناختی، مذهبی و روستایی بهعنوان گونههای ...
بیشتر
گردشگری فرهنگی همواره از جمله گونههای اصلی گردشگری در ایران و به طور کلی کشورهای در حال توسعه محسوب میشود. با این وجود، دیدگاه فراگیری در میان کارشناسان نسبت بهگونههای مختلف آن وجود ندارد. بهطور دقیقتر، در منابع مختلف اختلاف نظرهایی در رابطه با قلمداد کردن گردشگری بومشناختی، مذهبی و روستایی بهعنوان گونههای مختلف گردشگری فرهنگی وجود دارد که مقاله تحلیلی حاضر، با استفاده از راهبرد تحقیق تلفیقی ادبیات موجود، سعی در ارائه یک مفهوم جامع برای این موضوع با تأکید بر استان خراسان جنوبی دارد. بنابراین، سؤال اصلی مد نظر نویسندگان این مقاله آن است که آیا گردشگری بومشناختی، مذهبی و روستایی را میتوان بهعنوان گونههای مختلف زیرمجموعه گردشگری فرهنگی محسوب کرد؟ نتایج حاصله بیانگر آن است که به لحاظ ماهیت فعالیت گردشگران در مقصد، گردشگری مذهبی و روستایی بهطور کامل و گردشگری بومشناختی در صورتی که گردشگران از طریق ارتباط مستقیم (رویارویی با مردم محلی) و یا غیر مستقیم (از طریق شواهد زندگی مردم محلی) در کنار سفر مسؤولانه خود به شناخت و یا تحقیق در مورد فرهنگ مردم محلی بپردازند، میتوانند گونهای از گردشگری فرهنگی قلمداد شوند.
جغرافیای طبیعی
جواد میکانیکی؛ علی اشرفی
چکیده
نظام توزیع فضایـی جمعیت سکونتگاههای انسانی ماحصل عملکرد عوامل مختلف محیطی است. هدف از مقاله حاضر، سنجش اثرات مهاجرتی بر الگوی پراکنش جمعیتی سکونتگاههای روستایی با استفاده از روش آنتروپی و پیشبینی گرایش نظام سکونتگاهی در افق 1400 میباشد.روش تحقیق در مقاله حاضر، از نظر ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و از حیث هدف، از نوع تحقیقات ...
بیشتر
نظام توزیع فضایـی جمعیت سکونتگاههای انسانی ماحصل عملکرد عوامل مختلف محیطی است. هدف از مقاله حاضر، سنجش اثرات مهاجرتی بر الگوی پراکنش جمعیتی سکونتگاههای روستایی با استفاده از روش آنتروپی و پیشبینی گرایش نظام سکونتگاهی در افق 1400 میباشد.روش تحقیق در مقاله حاضر، از نظر ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و از حیث هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. برای انجام پژوهش حاضر، ابتدا بانک اطلاعات جمعیتی سکونتگاه های روستایی شهرستان بیرجند در دوره زمانی 85-1335 تهیه و به کمک نرم افزارهای آماری Exel وSpss طبقهبندی جمعیتی و میزانهای رشد انجام شد و سپس با استفاده از روش آنتروپی نسبت به سنجش میزان بیقوارهگی و گرایش به تعادل یا عدم تعادل توزیع فضایی جمعیت سکونتگاههای روستایی اقدام گردید. نتایج حاصل از تحلیل بر اساس مدل آنتروپی، بیانگر عدم تعادل فضایی جمعیت در دهستان های شهرستان بیرجند و گرایش نسبی به عدم تعادل در افق 1400 میباشد.